Byadmin
Witamina Słońca – Witamina D3
Witamina D3 – nazywana ?witaminą słońca? bądź ?witaminą życia? ponieważ wpływa na szereg czynności i narządów ważnych dla zdrowia.
U około 90% ludzi w Polsce notuje się niedobór witaminy D3.
W sposób naturalny witamina D wytwarzana jest w komórkach skóry – właściwie naskórka. Powstaje z organicznego związku chemicznego, którym jest prowitamina D3 
Powstawanie
Promieniowanie ultrafioletowe zawarte w promieniach słonecznych w reakcji ze skórą przekształca prowitaminę na witaminę D3 (cholekalcyferol).
Następnie związek ten z komórek przenika do krwioobiegu, a tam jest transportowany przez białko wiążące witaminę D do wielu narządów ludzkiego ciała.
Wątroba
W wątrobie przekształca się w dekalcyfidol. W tej postaci trafia do nerek, tam ulega przemianie w kalcytriol – aktywną formę witaminy D. Powstała w ten sposób witamina trafia za pośrednictwem krwi do różnych obszarów naszego ciała.
Cholekalcyferol pozytywnie wpływa na funkcje wielu narządów, ponieważ receptory dla witaminy D wykryto w większości narządów człowieka.
Działanie witaminy D
Jedna z głównych funkcji witaminy D to prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Wzrasta odporność na infekcje w szczególności górnych dróg oddechowych tak istotne w podeszłym wieku z chorobami płuc i serca.
Ciekawostka: Podawanie witaminy D zmniejsza ilość infekcji wirusowych zwłaszcza u osób z astmą oskrzelową.
Witamina D wspomaga wchłanianie fosforu i wapnia, wpływa na prawidłowe funkcjonowanie niemalże każdego organu i układu w organizmie. Jest niezbędna dla zdrowego i prawidłowego funkcjonowania kości i mięśni. Wpływa bezpośrednio na stan kości, wspomaga neutralizację bólu mięśni, zmęczenia oraz przeciwdziała osteoporozie. A co istotne pozytywnie wpływa na zdrowie naszych zębów.
Ważne!
W okresie jesienno-zimowym, kiedy jest mało słońca witamina D poprawia samopoczucie i nastrój.
Witamina D w liczbach
- Kobiety o wysokim poziomie witaminy D mają o 30% mniejsze ryzyko zachorowania na raka piersi.
- Spośród 30 000 ludzkich genów witamina D ma wpływ na 2 000!
- Witamina D3 bierze udział w 200 różnych rodzajach chemicznych w organizmie.
- Witaminę D3 znaleziono w prawie każdym typie komórek ludzkiego ciała i każdej tkance ludzkiej.
Objawy nadmiaru witaminy D
- nudności
- osłabienie
- biegunka
- pocenie się
- utrata apetytu
- zwiększenie uczucia pragnienia
- wymioty
- świąd skóry
- bóle oczu i głowy
W wyniku przedawkowania witaminy D dochodzi do gromadzenia się wapnia w tkankach – w sercu, a głównie nerkach i tętnicach.
Skutkuje to zaburzeniami pracy serca oraz ośrodkowego układu nerwowego. Zwiększa się również zapadalność na kamicę nerek i pęcherzyka żółciowego.
Ważne: Przedawkowanie witaminy D w czasie ciąży jest niebezpieczne dla płodu. Może powodować jego deformację czy choroby kości u noworodków.
Objawy niedoboru:
- bóle kostno-mięśniowe
- choroby przyzębia
- bezssenność
- zaburzenia widzenia
- pieczenie i niesmak w jamie ustnej i gardle
Niedobór witaminy powoduje rozwój krzywicy u dzieci, natomiast u dorosłych rozwój osteoporozy i osteomalacji (rozmiękanie kości). Mogą pojawiać się problemy z chodzeniem ponieważ słabnie siła mięśni, a prawie zawsze występują bolesne kurcze.
Zwiększa się ryzyko rozwoju otyłości, chorób układu krążenia oraz nowotworów – jelita grubego, piersi i prostaty. Niedobór witaminy D przyspiesza proces starzenia.
Ważne: Niedobór witaminy D w trakcie ciąży może doprowadzić do zaburzenia rozwoju mózgu dziecka, uszkodzenia funkcji mózgowych – co może skutkować rozwojem autyzmu czy schizofrenii.
Byadmin
Jak rozróżnić emocje od nastroju?
Emocje to subiektywny stan psychiczny, który jest wynikiem oceny zdarzenia, które może wpłynąć w istotny sposób na człowieka (ważne dla człowieka zdarzenie -> emocja); uruchamia gotowość do realizacji odpowiadającego danej emocji programu działania oraz nadaje temu programowi status priorytetu; wywołuje zmiany somatyczne, ekspresję mimiczne i pantomimiczne oraz specyficzne zachowanie
Nastrój to stan afektywny o niewielkiej intensywności , charakteryzujący się określonym znakiem(pozytywnym lub negatywnym) i zawierający oczekiwania co do wystąpienia w przyszłości człowieka stanów zgodnych z tym znakiem
Jakie są różnice pomiędzy nastojem w emocją ?
| Nastrój | Emocja |
|
|
Zaburzenia emocjonalne, jakie mogą pojawić się w naszym życiu, mogą przybierać formę:
- Depresja – ogólnie to uczucie ciągłego zmęczenia, brak motywacji, energii do działania, brak koncentracji, trudność w stosunkach interpersonalnych, brak chęci do życia, a co za tym idzie częste samobójstwa;
- Mania – zbyt dużo energii, duże zaangażowanie w różne idee, wcielanie w życie dziwnych pomysłów w sposób nieuporządkowany i chaotyczny;
- Fobia;
- Napady paniki – pojawiają się spontanicznie, bez wyraźnego zewnętrznego powodu;
- Lęk uogólniony;
- Aleksytymia – ?emocjonalny analfabetyzm?, ?emocjonalna ślepota?; zaburzenie polegające na ograniczeniu wglądu we własne życie emocjonalne; człowiek nie potrafi nazwać swoich emocji. Zjawisko to występuje często u osób uzależnionych od alkoholu i leków; znacznie częściej zaburzenia te dotykają mężczyzn niż kobiety;
- Zaburzenia obsesyjno – kompulsywne składają się z obsesji (ciągle powracające myśli, których trudno się pozbyć i kierować) i kompulsji (są reakcjami na obsesyjne myśli; polegają na sztywnych regułach, które człowiek czuje się zmuszony wykonywać, np. mycie rąk, modlitwa).
Możemy również mówić o źródłach wzbudzania emocji, które odbywają się za pomocą kilka systemów. Mianowicie:
- System neuronalny
- System najbardziej podstawowy
- Stanowi biologiczną podstawę wystąpienia koniecznych warunków powstawania emocji i zarazem wystarczających warunków ich pojawienia się
- Impulsy nerwowe, temperatura krwi opływająca mózg -> uruchomienie procesów neurochemicznych, które wywołują odczucie emocji
- System sensomotoryczny
- Centralna aktywność
- Ekspresja twarzy
- Wygląd sylwetki
- Zachowania instrumentalne
- Napięcie mięśniowe
- Odpowiednia mimika i postawa ciała wywołują odpowiadające im emocje (np. jeśli potrzymamy ołówek w zębach, to spowoduje napięcie tych mięśni twarzy, które napinają się w czasie uśmiechu -> poczujemy się miło, radośnie)
- System motywacyjny (afektywny)
- Ból wywołuje emocję złości (kiedyś gdy człowiek. był atakowany, odczuwał ból, który wywoływał złość, a potem agresję i adekwatną do sytuacji reakcję);
- Smak gorzki wywołuje ekspresję wstrętu;
- Zapach kwiatowy wprowadza w dobry nastrój, a nieprzyjemny zapach wywołuje złość lub agresję;
- Emocje połączone są w łańcuchy z innymi emocjami. Ma to charakter przystosowawczy, np. długie i intensywne odczucie przygnębienia (oszczędność zasobów energii w sytuacji beznadziejnej) -> złość (pozwala na zaktywizowanie zasobów i sprawdzenie czy jest jakieś wyjście z tej beznadziejnej sytuacji), jeśli nie -> ponownie przygnębienie;
- System poznawczy
- Oceny poznawcze
- Kategoryzowanie
- Wnioskowanie
- Procesy, które zwracają podmiot w kierunku przeszłości – wspomnienia
- Procesy, które zwracają podmiot w kierunku przyszłości – marzenia, plany
Wszystkie systemy działają we wzajemnej interakcji wspólnie doprowadzając do doświadczania przez podmiot określonych stanów emocjonalnych.
Byadmin
Jak powstają emocje?
Emocje w psychologii to procesy psychiczne, silne odczucia pobudzające nadające wrażeniom subiektywne wartości i jakości. Są to zwykle automatyczne, dość krótkie i złożone reakcje organizmu. Emocje są zwykle widoczne na zewnątrz, mają swoje korelaty fizjologiczne nawet jeśli są skrywane, np:
- strach wiąże się z szybszym biciem serca, często falą gorąca, zwiększonym napięciem mięśni;
- wstyd wiąże się z rozszerzeniem naczyń krwionośnych twarzy (rumieńce) i górnej części ciała.
- szczęśliwość związana jest z uczuciem unoszenia, ekspansji płuc.
- smutek związany jest z rozluźnieniem mięśni nóg i rąk, napięciem mięśni gardła i okolic oczu.
Emocje powstały w wyniku rozszerzenie mechanizmów zachowania homeostazy, by przygotować organizm do odpowiedniej reakcji. Strach łatwo jest warunkować, stąd mechanizmy strachu są najlepiej poznane. Lęk, niepokój to strach bez wyraźnego powodu. Główna struktura analizująca emocje tego typu to ciało migdałowate, składające się z około 10 jąder. Odbieranie pobudzeń możliwe jest bezpośrednio z wzgórza lub przez korę Wzgórze rozdziela ogólne cechy bodźca, przyspieszając reakcję. Kora sensoryczna analizuje złożone aspekty bodźca, reakcja jest nieco późniejsza. Kora przyśrodkowa przedczołowa hamuje niewłaściwe zachowania, jeśli zostaną wywołane pomyłkowo. Hipokamp i kora przejściowa (węchowa) pozwalają zapamiętać epizod, w tym kontekst reakcji emocjonalnych.
Ekspresja emocji negatywnych: jądro środkowe (centralne) ciała migdałowatego pobudza wyspecjalizowane struktury odpowiedzialne za różne formy zachowań.
Jądro migdałowate uczy się reakcji warunkowych, tworząc pamięć emocjonalną. Pamiętanie sytuacji emocjonalnie pobudzających stwarza wrażenie istnienia pamięci przywoływanej jako epizod, niemal fotograficznej. Jest to związane z wydzielaniem dużej ilości adrenaliny przez nadnercza, która przez pień mózgu zwiększa plastyczność hipokampa i ciała migdałowatego, prowadząc do zapamiętania zdarzenia.
Dokładniejsze badania pokazują, że szczegółowa pamięć takich zdarzeń to tylko pozory, mamy po prostu silne wrażenie pamiętania, ale dorabiamy sobie szczegóły.
Inne struktury silnie zaangażowane w analizę, ekspresję i kontrolę emocji to:
- Podwzgórze i kora wyspy, których działanie tworzy autonomiczne składowe emocji.
- Brzuszna część prążkowa, sterujące stereotypowymi zachowaniami emocjonalnymi.
- Brzuszno-przyśrodkowa kora przedczołowa kontrolująca i hamująca zachowania społecznie naganne
Jeśli chodzi o funkcjonowanie procesów poznawczych i afektywnych, to przebiega ono różnie. Procesy poznawcze są bardziej precyzyjne, zlokalizowane. Procesy afektywne są mało precyzyjne, zdelokalizowane, mobilizujące mózg/organizm do określonego działania. Ewolucyjnie procesy poznawcze rozwinęły się później, modyfikując działanie układu emocjonalnego i w pewnym stopniu go kontrolując.
Konieczna jest równowaga: nadaktywność brzuszno-przyśrodkowej kory przedczołowej prowadzi do manii; niska aktywność jąder migdałowatych wzmaga skłonności psychopatyczne.
Układ „motywacji”, nadający napęd do działania, związany jest z podsystemem dopaminoergicznym.
Do powstania emocji konieczna jest interpretacja przez płaty czołowe. Uszkodzenia wybranych szlaków łączących ośrodki podkorowe z korą czołową i przedczołową upośledza możliwości interpretacji stanu mózgu, powodując różne zaburzenia emocjonalne:
- Anhedonia to niemożność odczuwania przyjemności powodująca zaprzestanie wykonywania czynności dających uprzednio przyjemność.
- Aleksytymia to niemożność wyrażenia za pomocą słów swoich stanów emocjonalnych.
- Paratymia to braku związku między uczuciami a ich ekspresją.
Można również wyróżnić społeczne powstawanie emocji poprzez:
Zarażanie się emocjami:
- naśladowanie ekspresji innych osób, dostosowanie reakcji mimicznej i pantomimicznej do zachowania innej osoby powoduje uzyskanie zgodności emocjonalnej;
- proces pierwotny i prymitywny, zauważalny jest już u noworodków;
Empatia:
- przeniesienie się w wyobraźni w świat innej osoby;
- wymaga zaawansowanych form rozwoju poznawczego;
- powoduje koncentrację na osobie, z którą współodczuwamy i wzbudza motywację do pomocy jej;
- zależy od wychowania i środowiska życia;
Byadmin
Jak powstaje stres? Skąd rodzi się w nas frustracja?
Terminem stres określa się szczególny rodzaj sytuacji (sytuacje stresowe) bądź czynników oddziałujących na człowieka (stresory), wywołujących stan napięcia emocjonalnego; to stan wewnętrzny oznaczający napięcie emocjonalne o ujemnym znaku (stan stresu); to zmiany w zachowaniu się występujące na skutek działania sytuacji stresowej, mogą być doraźne lub stałe.
Źródeł stresu należy doszukiwać się w poniższych sytuacjach:
- sytuacja deprywacji – sytuacja, w której podmiot działający pozbawiony jest czegoś, co jest potrzebne do jego normalnego życia lub funkcjonowania, sytuacja, w której nie są zaspokojone jakieś podstawowe potrzeby podmiotu. Mogą to być albo potrzeby fizjologiczne np. sytuacja głodu, pragnienia itp., albo potrzeby społeczne np. sytuacje izolacji, albo potrzeby natury psychicznej np. sytuacje niepowodzenia. W sytuacjach deprywacji może nastąpić albo obniżenie się poziomu sprawności organizmu, albo procesy dezorganizacji funkcjonalnej.
- sytuacje przeciążenia – powstają wtedy, gdy trudność zadania jest na granicy możliwości podmiotu, na granicy jego sił fizycznych, umysłowych lub wytrzymałości nerwowej np. kiedy człowiek o niskich kwalifikacjach ma do wykonania zadanie wymagające wysokich kwalifikacji. W sytuacjach tych obserwuje się obniżanie poziomu wykonania, a także zaburzenia nerwowe, przejściowe stany napięcia nerwowego oraz nerwice.
- sytuacje utrudnienia – powstają, gdy możliwość wykonania zadania zostaje zmniejszona wskutek pojawienia się w sytuacji jakichś elementów zbędnych (przeszkody) lub nieobecności jakichś elementów potrzebnych (braki). Zarówno przeszkody, jak i braki dezorganizują sytuację i przez to właśnie utrudniają czynności orientacyjne, decyzyjne i wykonawcze.
- sytuacje konfliktowe – powstają, gdy człowiek znajduje się w polu działania sił przeciwstawnych, mogą to być zarówno siły fizyczne, jak i sprzeczne naciski społeczne lub moralne.
- sytuacje zagrożenia – zagrożenie występuje wtedy, gdy istnieje zwiększone prawdopodobieństwa naruszenia jakiejś wartości cenionej przez podmiot działający, życia, zdrowia, jego samego i jego bliskich, własności, uprawnień, pozycji społecznej, dobrego imienia, własnego dzieła, poglądów, dobrego samopoczucia lub samooceny, np. sytuacja pacjenta poddającego się niebezpiecznej operacji. Zagrożenie może być wynikiem zarówno układu zewnętrznych elementów sytuacji, jak i wewnętrznego stanu człowieka.
Aby lepiej zrozumieć rodzący się problem stresu warto zwrócić uwagę na to, jak przebiega stres według niektórych modeli:
W biologicznej koncepcji stresu (H.Selye) wyróżniamy dwa rodzaje zmian: specyficzne – zachodzące w miejscu wystąpieniu stresora, np. w okolicy skaleczenia, nazywane lokalnym zespołem adaptacyjnym; zmiany wywołane swoiście, specyficznie, przez określony rodzaj stresora oraz niespecyficzne – globalne, nazywane ogólnym zespołem adaptacyjnym, np. działanie wysokiej temperatury na tkankę -> lokalne zniszczenie tkanki -> zwiększona aktywność nadnercza i innych gruczołów-> mobilizacja całego organizmu. Selye wyróżnił w modelu biologicznym trzy następujące po sobie, w razie odpowiednio długiej ekspozycji na bodziec, stadia:
- stadium reakcji alarmowej:
- faza szoku – początkowy wpływ czynnika szkodliwego na organizm, pojawiają się różne wskaźniki uszkodzenia organizmu i ich sygnały fizjologiczne, np. spadek ciśnienia krwi.
- faza przeciwdziałania szokowi – pojawiają się reakcje wskazujące na podjęcie przez organizm aktywnych wysiłków obronnych, towarzyszą temu zmiany w funkcjach fizjologicznych np. wzrost ciśnienia krwi.
- stadium odporności – organizm dobrze znosi działające od dłuższego czasu czynniki szkodliwe, a jednocześnie słabiej toleruje działanie szeregu innych bodźców, uprzednio nieszkodliwych.
- stadium wyczerpania – pojawia się, gdy stresory w dalszym ciągu oddziałują na organizm i nie jest on w stanie skutecznie ich zwalczać, pojawia się uogólnione pobudzenie całego organizmu, które jest wskaźnikiem rozregulowania funkcji fizjologicznych i utraty zdolności obronnych przez organizm.
W psychologicznym modelu reakcji na stres mamy do czynienia z:
- fazą mobilizacji – która powstaje, gdy jednostka znajdzie się w sytuacji stresowej. Następuje wtedy wzrost intensywności reakcji (tempo działań zwiększa się) oraz podwyższenie się sprawności procesów intelektualno – poznawczych (przyspieszenie procesów myślowych, polepszenie pamięci itp.)
- fazą rozstrojenia – która powstaje, gdy stres nasila się lub trwa zbyt długo. Poziom wykonania w zakresie rozmaitych czynności spada, a w zachowaniu pojawia się dezorganizacja (np. ich motoryka nie ma już takiej precyzji jak poprzednio). Występują również chwilowe zahamowania w postaci przerw w działaniu i myśleniu, trudności w koncentracji uwagi, przypominaniu, percepcji.
- fazą destrukcji – która pojawia się przy dalej narastającym napięciu emocjonalnym, człowiek nie potrafi już sprostać wymaganiom sytuacji, w jakiej się znalazł, i wykonywać w niej określonych zadań. Obserwuje się też objawy apatii, rezygnacji.
Frustracja to przeszkoda, która pojawiła się na drodze do realizacji celu; to bezpośredni efekt wystąpienia przeszkody, czyli przerwanie ciągu czynności ukierunkowanych na zrealizowanie określonego celu. Stan frustracji-zespół przykrych emocji, które pojawiają się w wyniku zablokowania dążeń podmiotu. Frustracja to specyficzne zjawisko, którego wystąpienie jest możliwe wtedy, gdy jednocześnie spełnionych jest szereg warunków. Frustracja jest pojmowana jako stan organizmu wywołany określoną sytuacją i prowadzący do form reagowania nieadekwatnych wobec zmieniających się warunków działania. W przypadku frustracji również mówimy o przyczynach:
- Czynniki wewnętrzne – źródła frustracji tkwią wewnątrz osobnika (wynikają z jego właściwości fizycznych i psychicznych), czynniki te odnoszą się do braków natury fizycznej (np. kalectwo), a także braków i przeszkód psychologicznych (np. braki w zakresie posiadanych wiadomości i umiejętności koniecznych do poprawnego rozwiązania danego problemu, konflikty motywacyjne);
- Czynniki zewnętrzne – źródłem są właściwości obiektywnej sytuacji, w której osobnik działa. Np. spóźnienie się autobusu, którym człowiek ma dojechać na czas do pracy. Wyróżniamy przeszkody: o charakterze fizycznym np. brak niezbędnych narzędzi; o charakterze psychologicznym, które obejmują zarówno niedobór informacji potrzebnych do optymalnego rozwiązania zadań, jak i spostrzegane przez człowieka wymagania, ograniczenia i zakazy natury społecznej (przeszkody symboliczne). Przeszkody bierne – tylko blokują działanie, same jednak nie stanowią zagrożenia (np. drzwi zamknięte na klucz). Z kolei przeszkody czynne dodatkowo wzbudzają w jednostce poczucie zagrożenia (np. policjant zagradzający wejście). Przeszkody symboliczne mają z reguły charakter czynny.?
Co się dzieje, kiedy nie daje się zwalczyć przeszkody lub podmiot nie może czy nie chce się wycofać (skutki frustracji):
- agresja – frustracja rodzi tendencję do agresji. Frustracja wywołuje zawsze tendencję agresywną, zaś wystąpienie zachowania agresywnego wskazuje nieodmiennie na poprzedzającą je frustrację. Agresja jest tu pojmowana jako działanie, którego celem jest wyrządzenie szkody osoby lub przedmiotowi, na który zostanie skierowana.
- fiksacja ? stereotypizacja, usztywnienie zachowania się. Pod wpływem frustracji zachowanie traci swoją plastyczność i adaptacyjność. Zdolność dostosowywania się do zmian w sytuacji jest ograniczona, a czynności stają się kompulsywne (przymusowe).
- regresja – pojawienie się bardziej prymitywnych form zachowania się spotykanych we wcześniejszych okresach rozwojowych. Regresja spowodowana przez frustrację może przejawiać się w obniżeniu funkcji intelektualnych i sprawności wykonania, a także w sferze życia emocjonalnego i postaw społecznych człowieka (oznacza ono powrót do wybierania tych obiektów, które w jednej z wcześniejszych faz rozwojowych przynosiły jednostce gratyfikację emocjonalną). Frustracja może więc doprowadzić do tego, że dojrzały mężczyzna będzie niespodziewanie szukał oparcia w matce, jakby był małym chłopcem.