Yearly Archive 12 listopada, 2015

Zaburzenia psychiczne po uszkodzeniu mózgu

Zniszczenie tkani mózgowej powoduje określone zaburzenia zachowania i zaburzenia psychiczne w zależności od sytuacji pacjenta, od czasu, który upłynął w momencie pojawienia się choroby, jak również personalnych zdolności i cech osobowości przed dokonaniem się choroby czy nawet umiejscowienia uszkodzenia.

images (11)

Konsekwencje organicznych uszkodzeń mózgu ujawniają się w miarę rozprzestrzeniania się zaburzeń i dotyczą: zaburzeń pamięci, zaburzeń orientacji, apatii, niezdolności w odbiorze i przekazywaniu komunikatów, osłabieniu kontroli emocji oraz trudności w koordynacji wzrokowo-ruchowej. Uszkodzenie niektórych okolic płatów ciemieniowych prawej półkuli przyczynia się do osłabienia koordynacji. Z kolei lewostronne uszkodzenie powoduje upośledzenie funkcji związanych z używaniem języka (pisanie, liczenie). W przypadku płata skroniowego, uszkodzenie struktur zaburza wszelkie możliwości zapamiętywania. Obustronne uszkodzenia okolicy skroniowej powoduje wyraźne trudności w przyswajaniu rzeczy nowych. Jeśli uszkodzone zostaną inne struktury to może się to wiązać z zaburzeniami odżywiania czy zaburzeniami seksualnymi. Z kolei płat potyliczny opowiada za nasze widzenie. Jeżeli dojdzie do jego uszkodzenia, to będzie zaburzać nie tyle zdolność widzenia, ile zdolność do skojarzeń wzrokowych.

Objawy syndromu neuropsychologicznego mogą przypominać objawy występujące w zaburzeniach nastroju czy schizofrenii. Tymi syndromami są majaczenie, otępienie, zespół amnestyczny, zespół urojeniowy wiązany z dysfunkcją mózgu, zespół zaburzeń nastroju związany z dysfunkcją mózgu oraz zespół zaburzeń osobowości związany z dysfunkcją mózgu.

W przypadku majaczenia możemy mówić o nagłym początku zaburzeń wyższych czynności psychicznych. Przyczynami mogą być urazy głowy, zatrucia, niedotlenienie, nagłe odstawienie środka psychoaktywnego. Dochodzi do zmniejszenia zdolności przetwarzania informacji, upośledzenia uwagi oraz myślenia. Czasami może pojawić się zaburzona aktywność ruchowa, napady szału czy problemy ze snem.  

Jeśli chodzi o otępienie, to we wczesnych stadiach pojawia się pobudzenie, zapamiętywanie niedawnych wydarzeń, jednakże język i pojęcia nie zostają zaburzone. Coraz bardziej zaczynają doskwierać problemy z myśleniem, nabywanie nowej wiedzy czy rozwiązywaniem problemów. Podstawową przyczyną otępienia są procesy zwyrodnieniowe, udary, infekcje, zapalenie opon mózgowych, AIDS, niedotlenienie czy wdychanie substancji trujących.

Zespół amnestyczny to brak zdolności do przypominania sobie pewnych wydarzeń po niewielkim odstępie czasu, gdy miały one miejsce. Ogólne funkcje poznawcze są nietknięte. Jest powiązany z uzależnieniem od alkoholu. Pamięć krótkotrwała może być ograniczona bądź ulotna, czyli mogą wystąpić problemy z jej przywołaniem  

Zespół urojeniowy związany z dysfunkcją mózgu to fałszywe przekonania, których treść zależy od przyczyn uszkodzenia. Do tych przyczyn należy zaliczyć porażenie postępujące, chorobę Alzheimera, urazy głowy.

W przypadku zespołu zaburzeń nastroju związanych z dysfunkcją mózgu to zaburzenia te mogą różnić się nasileniem, ale przebieg zależy od charakteru patologii. Za przyczyny należy podać chorobę Parkinsona, urazy głowy, stosowanie używek, steroidów, odstawienie narkotyków.

Zespół zaburzeń osobowości związany z dysfunkcją mózgu dotyczy zmian, jakie zachodzą
w wyniku urazu mózgu, dotyczące osobowości lub jej cech. Objawia się obniżonym krytycyzmem, osłabieniem kontroli emocji, negatywnym stosunkiem.

Choroba Picka to zwyrodnieniowa choroba mózgu. Początek choroby dotyka mężczyzn w wieku 45 a 50 rokiem życia. Jednakże kobiety częściej zapadają na nią w przeciwieństwie do mężczyzn. Choroba ma charakter powolny i objawia się w trudnościach w myśleniu, łatwą męczliwością, niewielkimi zmianami w pamięci. Powoduje zanik tkanki w płatach czołowych i skroniowych. Gdy dochodzi do poważnych zaników, stan psychiczny się pogarsza, osoba doświadcza apatii, słabną jej funkcje intelektualne. Choroba Picka prowadzi do śmierci w ciągu 2-7 lat.

Choroba Huntingtona jest uwarunkowana genetycznie, to zwyrodnieniowa choroba ośrodkowego układu nerwowego. Przypada na wiek 30-50 rok życia. Charakteryzuje się mimowolnymi, gwałtownymi ruchami, drgawkami, zaburzeniami psychicznymi, prowadzącymi do otępienia i śmierci po 10-20 latach.

Otępienie typu Alzheimera objawia się poprzez systematyczne pojawianie się zaburzeń funkcji poznawczych, takich jak upośledzenie zdolności uczenia się, zaburzenia mowy, niezdolność rozpoznawania przedmiotów oraz wykonywania czynności ruchowych jak również upośledzona zdolność planowania i organizowania.

Zaburzenia związane z urazem głowy to wstrząśnienie mózgu, stłuczenie mózgu i ucisk mózgu. Możemy mówić o trzech typach urazów głowy: zamkniętym, gdy czaszka nie została uszkodzona; otwartym, gdy czaszka została przebita jakimś przedmiotem oraz załamanie czaszki z uciskiem na mózg odłamka kości lub bez takiego ucisku.

Omamy i urojenia

  Urojenia to nieprawidłowe stwierdzenia, które chory wypowiada z głębokim przekonaniem o ich prawdziwości, których sam nie koryguje mimo oczywistych dowodów ich błędności. Urojenia dotyczą wyłącznie osoby chorej, są niezgodne z prawami logiki i rzeczywistości. Występują przede wszystkim w chorobach psychicznych, typu schizofrenia. Można wyróżnić różnego rodzaju urojenia: prześladowcze (paranoidalne, owładnięcia, zazdrości); wielkościowe (bogactwa czy objawienia przez Boga) oraz depresyjne w postaci samoponiżenia czy hipochondryczne, mówiące o przesadnej trosce o własne zdrowie.

Osoby z zaburzeniami urojeniowymi często zadają sobie pytanie, dlaczego to akurat ich spotkało. Podobnie dzieje się w przypadku osób najbliższych. Lekarz diagnozując zaburzenia urojeniowe uwzględnia wiele czynników, które najprawdopodobniej są przyczyną urojeń. Do takich można zaliczyć czynniki biologiczne, psychologiczne czy społeczne.

W momencie kiedy pacjent doświadcza lęku, niepokoju, braku siły we własne możliwości oraz myśli samobójczych powinien udać się do lekarza specjalisty. Jednakże osoba taka często nie odczuwa swojej choroby i potrzeby leczenia. Nie można jej zmusić ani zaciągnąć siła, gdyż odniesie to odwrotny efekt. Osoba taka sama musi zaakceptować swoją chorobę oraz uświadomić, że potrzebuje pomocy – wtedy leczenie przyniesie pożądane rezultaty.

Aby leczenie okazało się skuteczne należy psychoedukować pacjenta, czyli przekazywać mu informację dotyczące jego choroby, objawów, rozwoju jak również pozytywnych efektów systematycznego leczenia. Oprócz psychoedukacji ważną rolę odgrywa także  psychoterapia jak również stosowanie leków przeciwpsychotycznych w trakcie trwania choroby i po ustąpieniu dolegliwości. Nie należy przerwać przyjmowania leków ze względu na chwilowe polepszenie stanu zdrowia, gdyż na pożądane efekty trzeba czekać nawet do kilku tygodni.

     Omamy to nierealne, nieistniejące wizje bądź odbiory głosów, smaków, zapachów, to dostrzeganie różnego rodzaju zjawisk, które w rzeczywistości nie miały miejsca, np. osoba widzi przysłowiowe białe myszki, słyszy głosy. Halucynacje są typowe dla zaburzeń afektywnych dwubiegunowych oraz schizofrenii. Wyróżniamy omamy słuchowe, wzrokowe, czuciowe, somatyczne, węchowe, smakowe jak również odruchowe, psychiczne czy pseudohalucynacje. Te ostatnie charakteryzują się brakiem obiektywności. Odbywa się to na zasadzie, że osoba chora słyszy przekazywane myśli przez jakąś obcą osobę, te myśli roznoszą się jak echo. Innym rodzajem halucynacji jest zespół Otella, któremu towarzyszą trudności z pamięcią i myśleniem oraz zaburzenia świadomości. Dotyczy pacjentów uzależnionych od alkoholu bądź osób, które zaprzestały spożywania alkoholu.

Leczenie halucynacji polega na zażywaniu leków przeciwpsychotycznych i uspokajających oraz pobycie pacjenta w szpitalu psychiatrycznym ze względu na bezpieczeństwo swoje i otoczenia.

Proces żałoby

Utrata bliskiej osoby jest ciężkim przeżyciem w życiu człowieka. Doświadczamy wtedy żalu, ciężko nam się pogodzić z tym faktem oraz rozpamiętujemy historie związane z tą osobą. Niepogodzenie się z utratą może przyczynić się do stanów kryzysowych związanych z różnymi przeżyciami i doświadczeniami. Najczęściej spotykamy się z utratą małżonka, dziecka, rodziców, zwierzaka. Zdecydowanie rzadko towarzyszy żałoba po samobójcy.df68f25cc921b7d27cc9106b5dbf4558

Żałoba jest procesem, w którym nieodłącznie towarzyszy ból, cierpienie, płacz, smutek; może pojawić się autoagresja oraz nadmierna koncentracja na osobie zmarłej. Żałoba może mieć charakter patologiczny, wtedy osoba taka jest wycofana z kontaktów towarzyskich, mogą pojawić się symptomy psychosomatyczne, osoba może opóźniać proces żałoby ze względu na niemożność pogodzenia się ze zmarłym, gdyż nie wiadomo nic o jego losie, może nawet przejawiać wrogość wobec rodziny, czy unikać przebywania w miejscach związanych ze zmarłym.

Czynniki, które sprzyjają powstawaniu takich cech to problemy z własną emocjonalnością, problemy w wyrażaniu uczuć, odrzucanie pomocy, kumulacja zbyt wielu problemów (problemy materialne, zdrowotne, kłopoty z wychowaniem dzieci). Osoba, która zaznała utraty bliskiej osoby doświadcza różnych emocji. Najczęściej przebiegają one według schematu. Na początku pojawia się zaprzeczanie. Osoba nie może pogodzić się z sytuacją, jaka ją spotkała. Mogą pojawić się czynniki będące obroną przed doświadczeniem utraty w postaci izolacji emocjonalnej oraz nadmiernego opiekowania się innymi. Istotne sygnały, które świadczą o zaprzeczaniu to mówienie o zmarłym z towarzyszącym uczuciem smutku i przygnębienia. Osoba ma problem, aby pozbyć się przedmiotów związanych ze zmarłym. Mogą wystąpić fobie związane ze śmiercią bądź chorobą. Następnie po okresie zaprzeczania następuję złość oraz gniew. Osoby zadają sobie pytanie, dlaczego ich to spotkało, czym sobie na to zasłużyli, szukają winnego. Kolejna faza to targowanie się z Bogiem, z lekarzami o ponowną szansę. Osoby w takiej sytuacji składają obietnice, aby tylko móc przedłużyć sobie życie. Depresja to kolejne stadium żałoby. Osoba odczuwa smutek, przygnębienie, czuje się wyizolowana i samotna. Ostatnia faza żałoby to akceptacja, w której następuje przywrócenie równowagi i pogodzenie się z odejściem bliskiego. Reakcje jakie doświadcza osoba po oznajmieniu jej o śmierci bliskiej osoby to szok, doznanie wstrząsu, płacz, chaos, niemożność znalezienia sobie miejsca, a na samym końcu starają się poukładać sobie życie na nowo. Gdy mówimy o żałobie, mamy na myśli tzw. syndrom ocalałego, który objawia się w przeżywaniu poczucia winy w momencie śmierci bliskiej osoby.

Dla osób, które zmagają się z własnym cierpieniem, które są umierające ważnym elementem jest, aby najbliższa rodzina przebywała z taką osoba, a nie uciekała od takiej chwili. Jest to moment, w którym doświadcza się przykrych emocji w postaci smutku, przygnębienia, płaczu. Ważna jest bliskość i rozmowa z osoba umierającą. Są osoby, które na łożu śmierci wypowiadają się negatywnie o swoim życiu, mówią z czego nie są zadowoleni, co im w życiu nie wyszło, czego żałują. Jednakże są też tacy, którzy z ciepłem wspominają swoje życie, dają wskazówki rodzinie, jak mają postępować. Dzieje się również tak, że skłócona rodzina godzi się, aby uspokoić osobę umierającą, aby mogła odejść w ciszy i poczuciu, że rodzina będzie żyła ze sobą w zgodzie.ręce

Istotna jest pomoc psychologiczna w celu poradzenia sobie z utratą, w której przepracowane zostaną tematy związane z uświadomieniem sobie straty, ze znajdowaniem sposobów radzenie sobie ze stratą, z szukaniem siły oraz nadziei w celu utrzymania równowagi. Ważne jest, aby osoby uświadomiły sobie istotę dążenia do racjonalnych celów z pominięciem tych nierealistycznych. W ten sposób nie będą czuły się zależne od osoby zmarłej. Jest to moment, w którym osoba gotowa jest zaakceptować stratę oraz nabrać dystansu. Ważną rolę odgrywa również wsparcie psychologiczne oraz pomoc w przepracowaniu utraty bliskiej osoby, w postaci akceptacji cierpienia, bólu i poczucia osamotnienia jak również zdolność do opanowania lęku przed zachorowaniem bądź śmiercią.

Teorie rozwoju psychospołecznego – rożne ujęcia

  1. Teoria rozwoju psychospołecznego (Erikson) – Erikson uważał, że człowiek rozwija się przez całe życie. Wyróżnił kilka faz: ufność – brak ufności; autonomia – wstyd i zwątpienie; inicjatywność – poczucie winy; kompetencje-poczucie niższości; tożsamość-rozproszenie ról; bliskość – izolacja; twórczość-stagnacja; integracja-rozpacz. Uważał, że rozwój jest procesem ciągłym, a nieuświadomione i co więcej nierozwiązane na pewnym etapie kryzysy lub problemy mogą dać o sobie znać w fazie późniejszej. Jego największym osiągnięciem było potraktowanie rozwoju człowieka w kontekście rodziny i społeczeństwa. Rozpoznanie zasadniczych problemów życia człowieka dorosłego – tożsamości, kompetencji, miłości, pogodzenia się ze śmiercią.
  2. Psychologia self (H.Kohut) – potrzeba stworzenia spójnego pojęcia własnej osoby i ochrona poczucia własnej wartości. Rozwój dokonuje się przez całe życie dzięki relacjom z innymi. Kohut porównuje rodziców do lustra – są nie tylko idealnym obiektem, wzorem, ale także odbiciem, dzięki któremu dziecko może potwierdzić swoje kompetencje i poczucie własnej wartości. Spoglądając w lustro uczuć rodziców, dziecko odnajduje tam kochaną i wartościową osobę. Mogą również rodzice głęboko zranić poczucie własnej wartości dziecka. Taki człowiek będzie wtedy niezwykle przewrażliwiony w dorosłości na słowa każdej krytyki. Dzieci idealizują rodziców i dorosłych – dorastając uczą się tego, że są dobrzy i źli. Dzięki tej wiedzy osiągają dwa ważne składniki selfu – opanowania i wiary w siebie. Trzecim składnikiem selfu jest potrzeba dostosowania się do wspólnoty. W ciągu życia inni ludzie są dla nas jak lustra – ukazując nam naszą wartość, pozwalają tworzyć z nimi wspólnotę.
  3. Teoria przywiązania (J.Bowlby) – wczesnodziecięce reakcje na chwilową nawet nieobecność matki mają wpływ na późniejszy rozwój osobowości człowieka. Autor skrytykował stwierdzenie Freuda, który przywiązanie dziecka do matki uzasadniał jako wynik jej zdolności do zaspokojenia oralnych potrzeb dziecka. Zapoczątkowało to podejście psychoanalityczne, w którym podkreśla się znaczenie kontaktów społecznych w pierwszych dwóch latach życia dla rozwoju osobowości dziecka.
  4. Teoria relacji z obiektem (M.Klein) – za najważniejsze lata dla kształtowania się osobowości dziecka uważa się nieeksponowany przez Freuda wiek edypalny, lecz wewnętrzną strukturę osobowości. Teoria relacji z obiektem zwraca uwagę na znaczenie relacji z matką, która w tych latach jest zazwyczaj opiekunką dziecka. Podstawową potrzebą człowieka jest nie dążenie do zaspokojenia popędów, lecz potrzeba tworzenia więzi z drugim człowiekiem. Pojęcie ?obiekt? brzmi źle, ale oznacza, że dziecko przywiązuje się nie tylko do samej osoby, ale także do wyobrażenia osoby (matki łagodnej lub wybuchowej, opiekuńczej lub odrzucającej), która nie musi być taka sama jak prawdziwa matka. U Freuda przenosimy swą popędową naturę na innych ludzi, którzy są dla nas ważni o tyle, o ile zaspokajają lub przeszkadzają nam zaspokajać własne popędy. W teorii relacji z obiektem – inni ludzie są źródłem więzi. Ważną rolę odgrywa tu równowaga między więzią a niezależnością. To, jak reagujemy na rozstania jako dorośli w dużej mierze uzależnione jest od tego, jakie mieliśmy przeżycia w dwóch pierwszych latach, a nawet miesiącach życia. Więź z pierwszym opiekunem (zazwyczaj matką) kształtuje model wszystkich późniejszych związków. Ważną rolę ogrywa tu również pojęcie rozszczepienia, które oznacza rozszczepienie pojęć dobra i zła. W wieku 1,5-3,0 lat dzieci zaczynają akceptować ambiwalencję wobec innych i siebie. Dziecięcy mechanizm obronny, gdy ktoś okazuje ułomność, od razu staje się ?strasznie złym człowiekiem?, którego trzeba odrzucic. Nawet emocjonalnie zdrowi ludzie ulegają temu mechanizmowi w stanie lęku lub przygnębienia. Stereotyp myślenia ?my i oni? staje się przyczyną konfliktów.

Stres w zaburzeniach seksaulnych

     Stres zazwyczaj idzie w parze z etiologią zaburzeń seksualnych, przejawiających się w postaci niepokoju, znacznie obniżonej wiary we własne możliwości, niezdrowych relacji w rodzinie oraz nieprawidłowego wizerunku własnego ciała. Stres głównie wynika z obawy przed odtrąceniem czy obawy przed rozstaniem się z parterem/partnerką. U niektórych osób można zauważyć, że towarzyszy im stres podczas spotkania z lekarzem oraz w sytuacjach poddania się badaniom. U mężczyzn można dostrzec doświadczanie stresu w momencie wykupienia recepty u młodej i atrakcyjnej farmaceutki, która orientuje się w lekach. stock-photo-75114485-upset-handsome-man-after-argue

Jak już zostało wspomniane, stresu można doświadczyć w związkach partnerskich, przede wszystkim w wyniku kłótni, sporów, niedogadania się, stałych sprzeczek, zaburzeń seksualnych partnera/partnerki, spadku atrakcyjności fizycznej partnera/partnerki jak również niewierności małżeńskiej czy obawy przed osamotnieniem. Innymi przyczynami mogą być zbyt wygórowane oczekiwania ze strony obeznanego w kwestiach seksualnych partnera/partnerki, niezdolność powiedzenia parterowi/partnerce o swoich obawach oraz obecność podczas narodzin dziecka.

Stres może wiązać się z pracą zawodową, np u mundurowych, głównie z obawy o własne bezpieczeństwo, wypalenie zawodowe, poniesienie odpowiedzialności za popełnione błędy oraz wypełnianie rozkazów niezgodnych z własnymi przekonaniami.

Badania donoszą, że przyczyn stresu należy doszukiwać się po stronie czynników rodzinnych, związanych z kontaktami pomiędzy tą samą płcią – chodzi tu o pedofilie. Przyczyn pedofilii należy upatrywać w patologii rodzinnej, uzależnieniach od alkoholu, zaburzeniach psychicznych w postaci nerwic, fobii oraz odczuwaniu lęku wobec dorosłych partnerów oraz we wszelkich urazach seksualnych. Innym przykładem mogą być dewiacje seksualne, które wynikają z lęku przed konsekwencją własnych działań, wyrzutów sumienia na skutek wyrządzenia krzywdy innym osobom, braku kontroli własnych działań oraz ograniczeń i niesłusznych poglądów i zasad.

Stres może być wynikiem dysfunkcji seksualnych nie spowodowanych zmianami organicznymi ani chorobą somatyczną. Do tego typu dysfunkcji należy zaliczyć u mężczyzn wytrysk przedwczesny, czyli niezdolność powstrzymania ejakulacji przed wspólnym doznaniem przyjemności oraz brak reakcji genitalnej, tzw. trudność w powstawaniu i utrzymaniu erekcji niezbędnej do satysfakcjonującego stosunku. Z kolei u kobiet może się to przejawiać w zaburzeniach związanych z pochwicą nieorganiczną, czyli skurczem mięśni otaczających pochwę uniemożliwiający wniknięcie członka do pochwy jak również zaburzeniem orgazmu – orgazm nie występuje albo jest znacznie opóźniony.

pomocWielu pacjentów doświadcza stresu podczas rozmowy z terapeutą o jego pożyciu seksualnym. Towarzyszy im przy tym brak elementarnej wiedzy z zakresu życia seksualnego, obojętność na problem, niewiara w wyleczenie. Takie osoby obawiają się odrzucenia, konieczności zażywania leków przez całe życie, niekontrolowanego działania leków. Mają obniżone poczucie własnej wartości, w szczególności, gdy partner/partnerka niecierpliwi się z powodu szybkiej poprawy.

Zamierzeniem podjęcia terapii jest usunięcie źródła etiologii i dolegliwości, polepszenie warunków życia pacjenta i jego samooceny, wpojenie podstawowej wiedzy oraz wyzbycie się wszelkich obaw.

Problem świądu w chorobach onkologicznych

Pierwszym odruchem podczas świądu jest drapanie się, jednakże rzadko to pomaga, wręcz sprawia, że uczucie swędzenia narasta. Przyczyn można dopatrywać się wielu, np. choroby alergiczne, ukąszenia owadów, grzybica czy oparzenia.

W celu złagodzenia objawów stosuję się metody związane np. z sodą oczyszczoną, którą należy wsypać do wanny podczas kąpieli. Inną metodą są płatki owsiane, które należy wrzucić do ciepłej wody. Cytryna również łagodzi swędzenie ze względu na właściwości przeciwzapalne. Należy wycisnąć kilka kropel na swędzące miejsce. Innym sposobem jest jałowiec oraz goździki, które działają przeciwzapalnie oraz skuteczne są w zakończeniach nerwowych. W połączeniu razem złagodzą objawy swędzenia. Olejek arganowy świetnie sprawdzi się dla alergików, gdyż oprócz łagodzenia uczucia swędzenia i objawów alergii, poprawia kondycje skóry. Herbata z bazylii oraz aloes również są sprawdzoną metodą, aby zwalczyć problem ze świądem. Jednakże artykuł ten poświęcony będzie leczeniu świądu w przypadku osób chorych onkologicznie.

stock-photo-58047794-zbliżenie-naukowiec-podejmowania-badań-w-laboratoriumProblematyka świądu jest dość znana w dziedzinie onkologii, gdyż bardzo często pojawia się u pacjentów, którzy stosują leki przeciwnowotworowe. Ma charakter niepożądany, gdyż związany jest z inhibitorami. Wysypka pojawia się u większości pacjentów, przypomina trądzik bądź ma czerwone zabarwienie w postaci krostek. Nie ma dokładnie sprecyzowanej lokalizacji. Może pojawić się wszędzie, a intensywność zależy od dawki leków.

W przypadku małego nasilenia, zmiany skórne skupiają się w jednym punkcie. W przypadku umiarkowanego nasilenia, zmiany te są uogólnione, w których pojawiają się objawy kliniczne. Z kolei duże nasilenie związane jest też ze zmianami uogólnionymi, jednakże objawy są już dość poważne. To duże nasilenie przyczynia się do jakości życia pacjentów. Problem dotyczy tego, iż nie jest łatwo odróżnić nasilenie duże od umiarkowanego, gdyż doświadczany jest subiektywnie.

Przyczyn świądu należy dopatrywać się w samym centrum zlokalizowanego guza. W takiej sytuacji stosuje się radioterapię bądź chemioterapię jak również leczenie objawowe świądu. Inną przyczyną jest żółtaczka, która zaburza dostęp żółci do jelita, przez co pojawia się świąd. Świąd narasta, gdy mamy wysoki barwnik żółciowy. Lekarze w takich sytuacjach stosują protezy, która polega na wziernikowaniu. Jednakże bywa i tak, że przez zły stan zdrowia pacjenta, wykonanie takiego zabiegu nie jest możliwe. Największym neuroprzekaźnikiem świądu jest substancja P.

Stosuje się leczenie objawowe poprzez zażywanie sterydów, leków uspokajających czy przeciwhistaminowych. Jednakże należy pamiętać, iż zażywanie tych leków nie należy łączyć z żadnymi używkami czy pikantnymi przyprawami.

Zastosowanie leczenia biologicznego z użyciem inhibitorów przyczynia się do wydzielania czynników oraz nagromadzenia się komórek w skórze, przez co dochodzi do wystąpienia wysypki. Badania donoszą, że aprepitant jest skutecznym lekiem w leczeniu świądu. Skuteczny również okazał się lek erlotymib połączony z aprepitanem.

Rany przewlekłe – odleżyny

     Odleżyny to zmiany na skórze, które powstają w wyniku długo utrzymującego się ucisku bądź pocierania o twardy fundament. Szczególnie narażone miejsca, w których powstają odleżyny to kość ogonowa, łokcie, pięty, uszy, stawy kolanowe oraz biodra. Dotyczy to osób w głównej mierze leżących, bardzo osłabionych oraz szczupłych bądź otyłych. Jeżeli osoba jest na tyle sprawna, aby móc samodzielnie się poruszać, należy przypilnować, aby zmieniała pozycję ciała, obracała się na boki. Taką czynność należy powtarzać co dwie godziny, w celu uniknięcia powstania odleżyny. Jeżeli mamy do czynienia z osobą niepełnosprawną, niesamodzielną, wtedy sami musimy pamiętać, aby zmieniać pozycję ciała osobie leżącej.2812

Najlepszy w takiej sytuacji jest materac przeciwodleżynowy, który polepsza ukrwienie skóry oraz zmniejsza ucisk na daną odleżynę. Nie wolno zapomnieć o codziennej toalecie, dokładnym myciu, suszeniu oraz natłuszczaniu skóry. Pomocne okazują się wałeczki, które podkłada się pod ręce, nogi chorego. Jeżeli osoba porusza się na wózku inwalidzkim powinna posiadać kółko bądź poduszkę, którą kładzie się pod pośladkami. Można zachęcić osobę chorą do różnego rodzaju ćwiczeń w postaci podnoszenia rąk, nóg, ruszania stopami czy zaciskania pięści. W przypadku zapobiegania odleżyn, ważną rolę ogrywa dieta (jaja, ryby, mięso) jak również odpowiednie nawadnianie. Aby ułatwić zmianę pozycji ciała chorego warto posłużyć się sprzętem w postaci prześcieradeł, ręczników, jaśków czy koca.  

Zdarza się tak, że odleżyny nie da się wyleczyć tak szybko jakbyśmy tego chcieli, dzieje się tak ze względu na ciężki stan chorego (wyniszczenia, niedokrwienie). W momencie spostrzeżenia zaczerwienienia skóry, powinniśmy szybko zareagować poprzez ułożenie we właściwej pozycji ciała oraz natłuszczenie tego miejsca odpowiednimi środkami.

Leczeniem odleżyn powinien zająć się lekarz oraz pielęgniarka. Jednakże wykonywaniem prostych czynności związanych ze zmianą opatrunku może zająć się sama rodzina. Aby wykonać zmianę opatrunku należy użyć środków dezynfekujących, gazików, bandaży, plastrów, rękawiczek oraz środków natłuszczających.

Ważne jest, aby dbać o miejsce odleżynowe, gdyż zagojona odleżyna może ponownie się otworzyć. Jeśli chory odczuwa bóle, należy w takiej sytuacji skontaktować się z lekarzem, w celu podania leków przeciwbólowych. Wszelkie rany, niezależnie od wielkości, intensywności krwawienia, muszą być zabezpieczone opatrunkiem. W przypadku owrzodzenia nowotworowego zmiany najczęściej są nieodwracalne. Owrzodzenia te krwawią, dlatego dochodzi do nacieków. Występują w takich miejscach jak: piersi, odbyt, srom, krtań, głowa i szyja. Z takiego owrzodzenia może wydobywać się nieprzyjemny zapach, który można zniwelować lekami.

Jeśli owrzodzenie pojawiło się na kończynach dolnych w szczególności na kostkach stóp, zdecydowanie ulgę przynosi uniesienie nóg do góry. Jednakże w przypadku owrzodzenia na palcach, stopach, należy opuścić kończyny. Niestety długotrwałe leżenie w łóżku przyczynia się do nawrotów owrzodzeń, gdyż do kończyn nie dopływa wystarczająco krew.

Radioterapia

     Radioterapia to metoda stosowana przede wszystkim do leczenia nowotworów złośliwych. Stosuje się ją w celu wyeliminowania komórek rakowych bądź zmniejszenia ich wzrostu. W radioterapii wykorzystuje się wiązki promieniowania umieszczone w pewnej odległości od miejsca zainfekowanego przez nowotwór. Wysokie dawki promieniowania mają na celu zniszczenie komórek nowotworowych.radioterapia

Metoda ta wykorzystywana jest do dwóch rodzajów leczenia: radykalnego, w którym chodzi o zniszczenie komórek, doprowadzając tym samym do całkowitego wyleczenia oraz paliatywnego, którego celem jest zniwelowanie symptomów chorobowych.

Podczas napromieniowaniu zdarza się, że zdrowe komórki również ulegają jonizacji, jednakże w większości sytuacji da się je odbudować. Aby chronić te zdrowe komórki należy przyjmować niską dawkę promieniowania na tyle, aby nie uszkodzić zdrowych komórek, ale z kolei wysoką, aby zniszczyć komórki zainfekowane. Niektóre leki mogą również chronić narządy wewnętrzne. Radioterapia nie przynosi żadnego bólu w czasie jej wykonywania, jednakże po jej zakończeniu może dochodzić do odczuwania bólu bądź dyskomfortu. Radioterapię można stosować z innymi metodami leczenia, np. chemioterapią czy operacją. Wymaga, aby stosować dietę, przyjmować wiele białek. Jest wiele osób, które są w stanie jednocześnie pracować i przyjmować radioterapię, zależy to od wymiaru czasu pracy.

Po zakończeniu radioterapii należy pozostać pod opieką onkologa, radioterapeuty oraz pielęgniarki, którzy będą kontrolować stan pacjenta. Wszelkiego rodzaju odczuwane emocje, uczucia podczas radioterapii można ulokować skupiając się na rozmowie z jakąś osobą, ćwicząc, relaksując się, odprężając czy dołączając do grupy wsparcia. Mówiąc ćwiczenia mamy na myśli spacer, jazdę na rowerze, jogę – ćwiczenia, które nie wymagają zbytniego wysiłku, a sprawią, że poczujemy się lepiej. O swoich uczuciach należy rozmawiać z kimś komu się ufa, jednakże bywa i tak, że rozmowa z osobą o podobnych przeżyciach sprawi, że będziemy czuć się rozumiani.

Grupa wsparcia również może okazać się idealnym pomysłem dla Ciebie. Uczęszczając na spotkania poznasz osoby, które znajdują się w podobnej sytuacji co Ty. Będziesz mógł wysłuchać, jak inni sobie radzą z chorobą, a tym samym nawiążesz nowe znajomości. Radioterapia jak każda metoda leczenia niesie za sobą działania niepożądane. Działania te wcale nie muszą wystąpić u Ciebie, jednakże warto o nich co nie co wiedzieć.

Najczęstszymi objawami są zmiany skórne oraz uczucie zmęczenia. Zmiany te mogą objawiać się w postaci suchości, zaczerwienianie czy swędzenia. Z kolei zmęczenie odczuwamy, gdy organizm jest wyczerpany w wyniku np. infekcji, leków czy stanów depresyjnych. Dodatkowo mogą pojawić się nudności, biegunki, obrzęki, wypadanie włosów, trudności z połykaniem oraz odczuwanie bólu podczas oddawania moczu. Jednakże objawy te po zakończonej radioterapii ustępują po ok. 2 miesiącach, Inne efekty uboczne w postaci niepłodności, zaburzenia widzenia, płytkiego oddechu, bólu głowy, stawów mogą dać o sobie znać po pół roku od zakończonej radioterapii. Ważne jest, aby pacjent w czasie leczenia miał wsparcie ze strony najbliższej rodziny. Aby mógł liczyć na dobre słowo, oparcie. Aby w każdej chwili mógł się do nich zwrócić, razem popłakać czy pośmiać się.

Otępienie

     Otępienie jest wynikiem objawów związanych z chorobą mózgu poprzez które funkcje poznawcze ulegają znacznemu obniżeniu. Są to np. pamięć, myślenie, uwaga, zdolność do podejmowania decyzji. Otępienie powoduje spadek intelektu oraz zaburzenia w dotychczasowym funkcjonowaniu np. problemy ze wstaniem, problemy z ubraniem się, myciem. Osoba taka wymaga opieki i pomocy w codziennych czynnościach. Objawy muszą utrzymywać się przez 6 miesięcy, po wcześniejszym wykluczeniu schizofrenii i depresji. Problemy z pamięcią mogą być spowodowane przez czynniki psychospołeczne związane ze śmiercią osób najbliższych, odosobnieniem oraz niedostatkiem. Mogą również wynikać z czynników somatycznych, jak: cukrzyca, nadciśnienie, choroba nowotworowa czy niedoboru witamin. Możemy wyróżnić podział otępienia wynikający z przyczyn:

  1. Choroba Alzheimera
  2. Otępienie naczyniowe
  3. Otępienie w innych chorobach:
  • pierwotnie (choroba Wilsona, choroba Parkinsona, choroba Huntingtona, choroba Levy?ego)
  • wtórnie (AIDS, guzy, niedobór witamin)

Za początek choroby należy uznać stopniowe zapominanie wydarzeń, które miały miejsce kilka minut temu bądź godzin. Osobie takie ciężko przyswoić wiadomości, ma problemy z wypowiadaniem się, gdyż nie potrafi znaleźć odpowiednich słów. Kiedy choroba postępuje dochodzi do agresji, niemożność mówienia, rozgoryczenia. Wymaga opieki i pomocy w czynnościach fizjologicznych. W ostatniej fazie choroby, chory nie jest w stanie rozpoznać najbliższych, słabnie kontakt z rzeczywistością, wymaga opieki na co dzień, przed cały czas. Najczęstszą przyczyną śmierci są różnego rodzaju infekcje.

Główną przyczyną otępienia jest zwyrodnienie mózgu, abberacje naczyniowe oraz typ mieszany – łączący zwyrodnienie z zaburzeniem naczyń. Mniej liczną grupę stanowią problemy neurologiczne wynikające z częściowego bądź całkowitego odwracalnego otępienia.

Osoby otępienne doświadczają zaburzeń nastroju w postaci chwiejności emocjonalnej, rozzłoszczenia, smutku, przygnębienia jak również zaburzeń zachowania, takich jak: złość, krzyk, agresja werbalna, agresja fizyczna oraz gwałtowność, wybuchowość. Osoby takie miewają halucynacje i zaburzenia urojeniowe, przede wszystkim paranoidalne i owładnięcia.

Niedostosowanie społeczne

Wiadomo nie od dziś, że wykorzystujemy własny intelekt, aby się przystosować w sytuacjach trudnych. Sytuacje ekstremalne i ich długość są istotne jeśli chodzi o przystosowanie. O niedostosowaniu społecznym będziemy mówić jako zaburzeniu powstałym w wyniku nieodpowiednich warunków rozwoju zarówno tych zewnętrznych jak i wewnętrznych. Objawiają się długo utrzymującymi się kłopotami w zaaklimatyzowaniu się do norm i zasad otoczenia jak również kłopotami mającymi na celu realizację wyznaczonych zadań.55_1

Przyczyny organiczne jak i społeczne oraz psychiczne mają wpływ na niedostosowanie społeczne. Niedostosowanie może być wynikiem niepełnosprawności intelektualnej, czyli zaburzenia, którego rezultatem jest proces patologizacji rozwoju dokonującego się w czasie i przy współudziale wielu czynników. Tymi czynnikami są: defekt genetyczny, np. Zespół Downa; zaburzenia metaboliczne; uszkodzenia mózgu w postaci urazów, wylewów; wydarzenia traumatyczne; izolacja oraz wycofanie się.

Niedostosowanie społeczne cechuje się brakiem wrażliwości na krzywdę ludzką, brakiem zdolności do okazywania uczuć miłości czy przyjaźni, niezdolnością do odczuwania skruchy za popełnione czyny jak również poczucia winy. Takie osoby są kłamliwe, lękowe, mają zaburzoną koncentrację, przejawiają pesymistyczny stosunek do jakichkolwiek zadań bądź obowiązków.

Jeśli chodzi o zachowania, jakie przejawiają w szkole, to jest to przede wszystkim negatywizm, wdawanie się w dyskusje z nauczycielami, bójki, wagarowanie, niechęć uczenia się. Z kolei w domu wdają się w konflikty z rodzicami, co skutkuje ucieczkami z domu. Nie potrafią się zachować wśród znajomych, konflikty to ich specjalność. Niektórzy przynależą do gangów. Ogólnie rzecz biorąc, są to osoby podejmujące próby samobójcze, uzależnione od alkoholu, narkotyków i innych używek. Takie osoby nie okazują szacunku, przejawiają agresje zarówno werbalna jak i fizyczną. Są to osoby głównie notowane, którym nie są obce kradzieże czy wandalizm.

Osoby niedostosowane to osoby o osobowości niedojrzałej, czyli takiej, w której koncentrują się na tu i teraz, emocje wyrażają w bardzo prosty sposób, nie są w stanie modulować emocji, mają postawę roszczeniową, brak im cierpliwości i wytrwałości, nie zawierają bliskich więzi uczuciowych, ich postrzeganie rzeczywistości jest nieadekwatne, a kontrola emocji bliska zeru.

Dlaczego tak się dzieje ? Przede wszystkim dlatego, że charakteryzują się obojętnością zarówno w nawiązywaniu nowych relacji jak i wyrażaniu emocji. Uważają, że ich dobro jest najważniejsze, są chłodni w stosunku do innych, gdyż widoczne są między nimi różnice w kierowaniu się danymi wartościami. Ich stosunek do szkoły również jest negatywny, nie angażują się w zajęcia szkolne, bardziej ich interesuje to, co dzieje się na zewnątrz. Mają niską dojrzałość emocjonalną oraz niskie poczucie sprawstwa i kontroli, a przede wszystkim niskie poczucie wartości, są nadwrażliwi oraz nie są zdolni do nawiązywania czy podtrzymywania kontaktów towarzyskich ze względu na okazywanie negatywnych emocji.