Zaburzenia snu, podobnie jak depresja, zaliczane jest do chorób cywilizacyjnych. Problem z bezsennością i złym spaniem, jest w dzisiejszych czasach niezwykle powszechny. Jest to bardzo poważny problem kliniczny, który odbija się na codziennym funkcjonowaniu, często uniemożliwiając codzienne życie. Z poniższego artykułu dowiesz się, jakie są rodzaje zaburzeń snu, gdzie leży ich przyczyna i jak sobie z nimi radzić.
Jak już wspomniano, zaburzenia snu to problem bardzo powszechny. Szacuje się że ponad 30% populacji cierpi na różnego rodzaju zaburzenia snu. Sen stanowi podstawową potrzebę fizjologiczną człowieka która odpowiada za regulację wielu funkcji organizmu jak np. wpływa na gospodarkę hormonalną, reguluje pracę mózgu w zakresie zapamiętywania, poprawy koncentracji czy kojarzenia. Zaburzenia snu w znacznym stopniu pogarszają samopoczucie, powodują spadek energii oraz pogarszają sprawność intelektualną. Innymi słowy, człowiek jest notorycznie zmęczony, niewyspany i niezdatny do normalnego funkcjonowania.
Zaburzenia snu dzieli się na dwa rodzaje:
W ciągu wielu lat pracy nad zaburzeniami snu dokonano podziału schorzeń. Podzielono jednostki chorobowe na pierwotne i wtórne. Zaburzenia wtórne towarzyszą innym chorobom psychicznym lub somatycznym, bądź są wynikiem wcześniej przyjmowanych leków lub używek. Z kolei zaburzenia pierwotne dzielą się na dyssomnie oraz parasomnie.
Dyssomnia polega na nieprawidłowej ilości oraz jakości snu. Sen może być za krótki lub zdecydowanie za długi lub mieć zły przebieg (zaburzenia rytmu snu, sen na tzw. czuwaniu). O parasomnii możemy mówić wtedy, kiedy zarówno długość i jakość snu jest prawidłowa, a w trakcie jego trwania dochodzi do szeregu niepożądanych zjawisk jak lunatykowanie, paraliż senny, krzyki, płacz, wymachiwanie rękami przez sen, koszmary.
Zaburzenia snu mogą wynikać z szeregu czynników. Może być to uwarunkowanie genetyczne kiedy to od najmłodszych lat pacjent miał problemy z zasypianiem, sen przeważnie jest krótki, płytki a z biegiem czasu problem przybiera na sile. Na problemy ze snem mogą mieć również wpływ określone sytuacje życiowe jak rozwód, śmierć bliskiej osoby, problemy w pracy, kłopoty finansowe i wiele innych. W tym wypadku zaburzenia snu mogą się pogłębiać wraz z pogarszającym się stanem psychicznym. Na problemy ze snem mają również wpływ nieregularny tryb życia, szkodliwe nawyki jak oglądanie telewizji do późna, zasypianie o różnych porach, późne jedzenie kolacji, nie prowadzenie aktywności fizycznej.
W pierwszej kolejności należy udać się do lekarza rodzinnego który oceni ogólny stan zdrowia i zleci odpowiednie badania. Jeżeli wykluczona zostanie choroba somatyczna wówczas pacjent może udać się do Poradni Zdrowia Psychicznego gdzie przejdzie dodatkowe badania mające na celu wykluczenie chorób psychicznych. W przypadku kiedy po wykonanych badaniach pacjent nie cierpi ani na chorobę somatyczną ani na psychiczną, wtedy może udać się do specjalistycznego ośrodka medycyny snu. W takich ośrodkach przeprowadzane są bardzo szczegółowe badania które pomagają wykryć przyczynę zaburzeń oraz znaleźć na nie rozwiązanie.
Zdrowe i prawidłowe odżywianie to nie tylko sposób na przedłużenie życia czy walka o wymarzoną sylwetkę ale przede wszystkim, komfort psychiczny. Wiedząc że odżywiamy się zdrowo i pracujemy nad poprawą własnego zdrowia oraz wyglądu, czujemy się silniejsi, zdrowsi, mamy więcej energii i zapału dożycia. W osiągnięciu pełnej harmonii pomoże specjalista od żywienia czyli dietetyk, który właściwie dobierze dietę do indywidualnych potrzeb. O zaletach konsultacji z dietetykiem, przeczytasz w poniższym artykule.
Dietetyk to specjalista w zakresie żywienia. Do jego zadań należy badanie produktów spożywczych, kontrola ich jakości, sprawdzanie składników produktów oraz udzielanie porad w zakresie prawidłowego i zdrowego żywienia.
Dietetyk zachęca do zdrowego odżywiania i zdrowego stylu życia, pomaga zmienić nawyki żywieniowe które wzmocnią organizm. Uczy że racjonalne odżywianie nie powinno mieć miejsca tylko wtedy, gdy chodzi tylko o zrzucenie wagi. Pokazuje jakie zalety i korzyści płyną ze zdrowego odżywiania i jakie pozytywne korzyści niesie to dla organizmu. Rolą dietetyka jest również określenie zasad, których należy przestrzegać.
Dietetyk dysponuje odpowiednią wiedzą z zakresu biologii, anatomii człowieka jak również psychologii. Taka szeroka wiedza jest konieczna ponieważ zmiana nawyków żywieniowych to nie tylko zmiana diety. Aby cały proces był skuteczny, dietetyk musi dobrze poznać zachowanie osoby, która zgłasza chęć zmiany nawyków żywieniowych. Konieczne jest przekonanie drugiej strony do słuszności podejmowanych działań, musi ją na bieżąco motywować do utrzymania nowego stylu życia i nauczyć, jak walczyć z pokusami i słabościami. Dietetyk musi również znać reakcje organizmu na spożywane produkty, ich składniki odżywcze oraz dawki.
Przede wszystkim osoby borykające się z otyłością, nadwagą którym zależy na zrzuceniu wagi, poprawy sylwetki a co za tym idzie, poprawy samopoczucia. Dietetyk pomaga również osobom chorującym na cukrzycę, mającym problemy z tarczycą, pomaga w chorobach układu krążenia, niektórych chorobach nowotworowych, próchnicy zębów, osteoporozie oraz szeregiem innych dolegliwości i chorobach organizmu. Wszyscy otrzymają u dietetyka fachowe porady w zakresie prawidłowego odżywiania tak, aby choroba nie postępowała dalej a pacjent czuł się znacznie lepiej. Nie tylko we własnym ciele, ale przede wszystkim aby poczuł poprawę jakości swojego zdrowia. Osoby które od lat walczą z nadwagą i bezskutecznie próbują zgubić trochę ciała, również w gabinecie dietetyka mogą znaleźć odpowiedź na pytanie dlaczego nie mogą schudnąć mimo stosowanej diety, dlaczego tyją, jakich produktów powinni unikać i jak ukrócić ten proces.
Do dietetyka mogą zgłosić się również osoby którym zależy na poprawie jakości życia, które uważają że źle się odżywiają i pragną to zmienić.
Podczas wizyty pacjent poddany jest dokładnym badaniom ciała, które mają ustalić jego aktualny stan i znaleźć źródło dolegliwości. Przeprowadzany jest szczegółowy wywiad, który pomaga w ustaleniu błędów żywieniowych i to, jak dotychczas wpłynęły one na zdrowie pacjenta.
Przeprowadzane są pomiary ciała, pacjent jest ważony a dietetyk ustala prawidłową wagę oraz wymiary jakie pacjent powinien osiągnąć. Następnie ustala jadłospisy dostosowane do potrzeb konkretnej osoby. Uwzględniane są przy tym zarówno rodzaj dolegliwości, oczekiwania pacjenta co do tego jakie chce osiągnąć efekty oraz, co bardzo istotne, jego zwyczaje, warunki pracy i preferencje. Dzięki czemu nie musi diametralnie zmieniać swojego życia pod kątem diety, tylko dieta jest dostosowywana do niego. Jeśli pacjent nie tylko zaakceptuje zmiany ale nauczy się z nimi żyć, wówczas szanse na sukces są bardzo duże.
Wizyty u dietetyka przebiegają zgodnie z ustalonym wcześniej harmonogramem. Spotkania odbywają się cykliczne, dzięki czemu można na bieżąco śledzić postępy w procesie odchudzania i adaptacji diety. Są też okazją do wymiany spostrzeżeń na temat poprawy lub pogorszenia samopoczucia. Jest to niezwykle istotne w przypadku osób cierpiących na określone schorzenia, które nie tolerują pewnych pokarmów. Potrzebna jest wówczas stała kontrola, by na bieżąco korygować jadłospis.
Częste spotkania mają też za zadanie zmotywować pacjenta do wytrwania w rygorze. Często pacjenci oczekują natychmiastowej poprawy a jej brak, powoduje zniechęcenie i rezygnację z dalszego procesu. Wówczas dietetyk może wytłumaczyć, że na sukces trzeba zapracować i nie należy się poddawać.
Zdarza się że osoba która przestrzega diety, nie traci na wadze. Powodów może być wiele np. inklinacje genetyczne, zamiana tkanki tłuszczowej na tkankę mięśniową, zwiększona ilość płynów w organizmie. Dietetyk musi ustalić przyczynę takiego stanu, przeprowadzając specjalistyczne pomiary ciała i próbując znaleźć inne rozwiązanie.
Do zadań dietetyka często należy zwyczajne wysłuchanie klienta. Wiele osób tyje lub nieprawidłowo się odżywia gdyż jest to ich reakcja na stres, na radzenie sobie z problemami. Stres jest wszechobecny w dzisiejszych czasach i nikogo nie dziwi. Dietetyk będzie umiał właściwie zareagować na tego typu problemy i podsunąć rozwiązanie nie tyle że lepsze ale po prostu zdrowsze i bezpieczniejsze dla organizmu.
Każdy komu zależy na poprawie swojego zdrowia, zrzuceniu wagi i czerpania radości z życia, dzięki wizytom u dietetyka może to osiągnąć i brać z życia garściami.
ZABURZENIA ODŻYWIANIA SIĘ
Ta grupa zaburzeń zalicza się do zaburzeń psychosomatycznych, a więc takich gdzie wszystkie choroby somatyczne są wywoływane i utrzymywane przez pewne czynniki psychiczne. Według klasyfikacji ICD-10 zaburzenia odżywiania dzielimy na:
F50 Zaburzenia odżywiania się
Bardzo często spotykane w tych czasach i dotykające młodych ludzi zaburzenie odżywiania. W znacznej mierze częściej chorują na nie kobiety lub młode dziewczyny, jednak coraz częściej pojawiają się zachorowania wśród mężczyzn czy młodych chłopaków, chcących dorównać dzisiejszym kanonom piękna.
Objawami diagnostycznymi jadłowstrętu psychicznego jest przede wszystkim zamierzone dążenie do utraty wagi ciała, co najmniej 15% w stosunku do swojej normy, zaburzony obraz własnej osoby, przejawiający się spostrzeganiem siebie jako osoby otyłej, z nadwagą lub mającej skłonności do tycia oraz zmierzanie do osiągnięcia wagi idealnej, która została wcześniej ustalona i jest nieodpowiednia do normalnego funkcjonowania organizmu. Innymi symptomami pojawiającymi się w anoreksji są zaburzenia endokrynologiczne np. brak miesiączki u kobiet lub brak zainteresowań seksualnych u mężczyzn. Środkami prowadzącymi do osiągnięcia wymarzonej sylwetki są głodówki, wymioty, stosowanie substancji przeczyszczających lub obniżających łaknienie czy też przesadna aktywność fizyczna. Bardzo często wraz z anoreksją lub też innymi zaburzeniami odżywiania się współwystępują zaburzenia osobowości. Na ogół ta postać choroby pojawia się pomiędzy 14 a 20 rokiem życia.
Jakie są mechanizmy powodujące te zaburzenia?
Istnieją trzy główne czynniki decydujące o powstawaniu anoreksji:
W literaturze przedmiotu można znaleźć wspólne cechy przypisywane anorektyczkom a są to osoby:
Bardzo istotne jest to, żeby pamiętać o wieloprzyczynowości tego zaburzenia, zwykle anoreksja powstaje z wielu różnych przyczyn i nigdy nie można mówić tutaj o jednym czynniku ją wyzwalającym.
Jak anoreksja wpływa na zdrowie? Co się dzieje w organizmie chorego?
Jadłowstręt psychiczny w wielu przypadkach kończy się śmiercią. Jest to choroba, która bardzo silnie wyniszcza organizm – skrajnie niska waga osłabia go w znacznym stopniu, co doprowadza do jego śmierci. Niedobór lub brak witamin oraz składników odżywczych będących podstawą do normalnego funkcjonowania narządów wewnętrznych doprowadzają do zaburzeń w tym obszarze. Zmniejsza się koncentracja oraz pojawia się przewlekłe zmęczenie. W sferze układu nerwowego następuje zanik kory mózgowej, poprzez który pojawiają się zaburzenia neuropsychiczne lub napady padaczkowe. Przez utratę masy ciała pojawiają się zaburzenia termoregulacyjne – ciągłe odczuwanie zimna. Inne nieprawidłowości występujące w organizmie to zaburzenia hormonalne, objawiające się u kobiet brakiem miesiączki i bezpłodnością, wywołaną zmniejszeniem jajników i macicy, a u mężczyzn utratą zainteresowań seksem. Zaburzenia w sferze układu pokarmowego to zaparcia, bóle brzucha, wymioty, wzdęcia czy zapalenie błony śluzowej żołądka. Omdlenia, zanik mięśnia sercowego, zaburzenia rytmu serca czy krążenia krwi to objawy zaburzeń układu krążenia. Inne symptomy to np. wypadanie włosów, łamliwość paznokci, pojawienie się na skórze meszka oraz zajadów.
Na czym polega leczenie anoreksji?
Najczęściej osoby chore na to zaburzenie nie mają wglądu w swoją chorobę, uważają, że nie są chore i raczej nie wykazują chęci podjęcia leczenia. Terapia zwykle odbywa się na oddziałach szpitalnych, gdzie chorzy są odżywiani a ich masa ciała ulega zwiększeniu. Istotny czynnik leczniczy to separacja od niezdrowego środowiska, zaleca się zmianę szkoły, pracy czy znajomych a czasem nawet potrzebna jest izolacja od rodziny. Ważna jest oczywiście również psychoterapia, która trwa długo oraz podczas której pacjent uświadamia sobie i przyswaja zasady racjonalnego odżywiania się. Należy pamiętać, że leczenie osób z jadłowstrętem psychicznym jest długotrwałe i niemożliwe bez pomocy specjalistów.
Drugie z najczęściej występujących zaburzeń odżywiania się. Charakteryzuje się pojawiającymi się napadami obżarstwa – gdzie przyjmowane są duże ilości pożywienia, niekontrolowanym objadaniu się, stałym myśleniem o jedzeniu, przymusem spożywania pokarmów oraz stosowaniem środków i podejmowanie czynności mających na celu niedopuszczenie do wzrostu masy ciała, które są spowodowane pojawiającym się poczuciem winy, są to np. prowokowanie wymiotów. Waga osób chorujących na bulimię jest zazwyczaj w normie lub z ewentualną lekką nadwagą, dlatego choroba ta bywa często niezauważona.
Mechanizmy powodujące bulimię:
Podobnie jak w anoreksji, na przyczyny tego zaburzenia należy patrzeć całościowo, ponieważ bardzo często u osób dotkniętych tym zaburzeniem występuje kilka z podanych czynników etiologicznych.
Najczęściej chorzy zgłaszają się do lekarzy ze względu na pojawiające się skutki tej choroby. Ciągłe biegunki i wymioty powodują niedobory potasu i chloru – które wywołują zaburzenia rytmu serca, odwodnienie organizmu – powodujące zaburzenia w pracy nerek oraz suchość skóry, zniszczenie szkliwa nazębnego czy też owrzodzenie przełyku oraz gardła. Inne dolegliwości mogące pojawić się w organizmie osoby chorej na bulimię to min. zmęczenie, ospałość, odczuwanie niepokoju, złego nastroju, zaparcia, bóle głowy, niedociśnienie tętnicze, zaburzenia miesiączkowania, tzw. objaw Russela – rany i blizny na powierzchni grzbietowej rąk, pojawiające się od wywoływania wymiotów, uszkodzenie naczyń krwionośnych w gałkach ocznych, opuchlizna twarzy, stany depresyjne, poczucie wstydu czy psychiczne uzależnienie od stosowanych środków przeczyszczających. Osoby z tym typem zaburzenia odżywiania się wykazują lepszą motywację do leczenia, w którym jednak często jest im trudno wytrwać. Leczenie polega tutaj głównie na psychoterapii – zarówno rodzinnej, indywidualnej jak i grupowej i odbywa się zwykle na oddziałach psychiatrycznych zamkniętych lub dziennych.
W literaturze przedmiotu można znaleźć podział na dwa rodzaje bulimii:
Napady obżarstwa mogą występować o różnych porach dnia i nie ma tutaj żadnej zasady. Mówi się jednak o czynnikach, które mogą wywołać i przyspieszyć taki atak, są to poczucie samotności, odczuwanie napięcia i niepokoju, nuda, odczuwanie głodu oraz pojawienie się ciągłych wręcz obsesyjnych myśli o jedzeniu. Podczas takiego napadu żarłoczności chory je produkty o wysokiej zawartości kalorii np. ciastka, lody, mięso, chipsy, odbywa się to najczęściej w samotności a produkty te nabierają znaczenia ?zakazanych? i ?niebezpiecznych?. Atak bulimiczny trwa najczęściej 2-4 godziny i może wystąpić od 1 do 10 razy dziennie.
Bardzo często trudno rozpoznać tę chorobę, osoby z bulimią umieją świetnie tworzyć pozory, które są bardzo mylne dla otoczenia. Są to osoby pewne siebie, pozytywne, zawsze uśmiechnięte, o zadbanym wyglądzie zewnętrznym a ich waga nie budzi zastrzeżeń. Zwykle nawet rodzice chorujących nastolatek nie zauważają objawów przez długi czas.
Jeśli chodzi o rozpowszechnienie tej choroby pojawia się ona najczęściej u młodych kobiet, o przeciętnym lub wysokim statusie społecznym i w krajach zachodnich oraz wysoko rozwiniętych. Podobnie jak w anoreksji tak i w bulimii istnieje grupa zawodów związanych z większym ryzykiem zachorowania na tę chorobę, a są to modelki, tancerki, baletnice i gimnastyczki.
Podobnie jak w przypadku jadłowstrętu psychicznego tak i tutaj leczenie trwa długi czas, najważniejsza jest psychoterapia gdzie chory uczy się odpowiedniego i prawidłowego podejścia do jedzenia. Taka terapia może być wsparta farmakologicznie. Często stosuje się fluoksetynę, której zadaniem jest hamowanie ataków obżarstwa oraz pomoc w odwróceniu uwagi od skupiania się na wadze ciała. Ważna jest tutaj również wytrwałość w dążeniu do wyleczenia, które jest możliwe.
?Cichy zabójca? – to określenie częste dla tego rodzaju schorzenia, ponieważ wbrew pozorom jest ono trudne do wykrycia. Dla wielu ludzi objawy nadciśnienia tętniczego mogą być bardzo subtelne. Jest to choroba przewlekła i postępująca.
Ocenia się, że w Polsce na tą chorobę cierpi około 42% mężczyzn i 33% kobiet.
W rezultacie niewykryte nadciśnienie może prowadzić do poważnych powikłań. Z tego powodu zalecane jest regularne mierzenie ciśnienia nawet w sytuacjach gdy czujemy się dobrze. Należy jednak pamiętać, że jednorazowy pomiar – wykazujący podwyższone ciśnienie tętnicze, nie świadczy o rozpoznaniu choroby.
Pamiętajmy, że pomiary wykonujemy zawsze w warunkach spoczynku.
Charakterystyczne dla nadciśnienia zmiany w naczyniach tętniczych prowadzą do rozwoju powikłań narządów. Szczególnie wrażliwymi narządami są: mózg, serce, nerki, oczy (siatkówka), duże naczynia.
Mózg
Nadciśnienie może prowadzić do trwałych ubytków w istocie szarej i białej kory mózgowej. Przyczynia się do udarów niedokrwiennych oraz wewnątrzczaszkowych wylewów krwi.
Serce
Nieleczone nadciśnienie bądź leczone nieskutecznie prowadzi do przerostu lewej komory i jej niewydolności. Nadciśnienie przyspiesza rozwój choroby niedokrwiennej serca i miażdżycy – które są głównymi czynnikami ryzyka zawału serca.
Nerki
Nadciśnienie może prowadzić do uszkodzenia nerek oraz ich niewydolności.
Oczy
Nadciśnienie tętnicze powoduje zmiany w naczyniach siatkówki oka. Zmiany te są widoczne w trakcie badania dna oka i pozwalają na określenie stopnia zaawansowania choroby. Bardzo zaawansowane stadium choroby skutkuje zaburzeniami widzenia.
Jakie badania?
Większość badań pozwalających na wykrycie choroby można wykonać w warunkach ambulatoryjnych. Na podstawie tych badań dopiero lekarz może skierować na uzupełniające badania w ośrodku szpitalnym.
Reguły obowiązujące podczas pomiaru ciśnienia tętniczego:
Leczenie nadciśnienia
Nadciśnienie tętnicze możemy leczyć niefarmakologicznie poprzez modyfikację stylu swojego życia, bądź farmakologicznie zażywając leki przeciwnadciśnieniowe.
Leczenie niefarmakologiczne
Zmiana nawyków niekorzystnie wpływających na wysokie ciśnienie znajduje zastosowanie w niektórych przypadkach łagodnego nadciśnienia przebiegającego bez powikłań narządowych.
Samodzielna terapia obejmuje:
10g czystego etanolu = 250ml piwa = 100ml wina = 25g wódki
Leczenie farmakologiczne:
Decyzję o doborze leków podejmuje lekarz zawsze po wykonaniu podstawowych badań i przeprowadzeniu wywiadu medycznego. Należy zawsze informować lekarza o przyjmowaniu jednocześnie leków lub preparatów sprzedawanych bez recepty ponieważ mogą one wpływać na działanie leków obniżających ciśnienie.
Witamina D3 – nazywana ?witaminą słońca? bądź ?witaminą życia? ponieważ wpływa na szereg czynności i narządów ważnych dla zdrowia.
U około 90% ludzi w Polsce notuje się niedobór witaminy D3.
W sposób naturalny witamina D wytwarzana jest w komórkach skóry – właściwie naskórka. Powstaje z organicznego związku chemicznego, którym jest prowitamina D3
Powstawanie
Promieniowanie ultrafioletowe zawarte w promieniach słonecznych w reakcji ze skórą przekształca prowitaminę na witaminę D3 (cholekalcyferol).
Następnie związek ten z komórek przenika do krwioobiegu, a tam jest transportowany przez białko wiążące witaminę D do wielu narządów ludzkiego ciała.
Wątroba
W wątrobie przekształca się w dekalcyfidol. W tej postaci trafia do nerek, tam ulega przemianie w kalcytriol – aktywną formę witaminy D. Powstała w ten sposób witamina trafia za pośrednictwem krwi do różnych obszarów naszego ciała.
Cholekalcyferol pozytywnie wpływa na funkcje wielu narządów, ponieważ receptory dla witaminy D wykryto w większości narządów człowieka.
Działanie witaminy D
Jedna z głównych funkcji witaminy D to prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Wzrasta odporność na infekcje w szczególności górnych dróg oddechowych tak istotne w podeszłym wieku z chorobami płuc i serca.
Ciekawostka: Podawanie witaminy D zmniejsza ilość infekcji wirusowych zwłaszcza u osób z astmą oskrzelową.
Witamina D wspomaga wchłanianie fosforu i wapnia, wpływa na prawidłowe funkcjonowanie niemalże każdego organu i układu w organizmie. Jest niezbędna dla zdrowego i prawidłowego funkcjonowania kości i mięśni. Wpływa bezpośrednio na stan kości, wspomaga neutralizację bólu mięśni, zmęczenia oraz przeciwdziała osteoporozie. A co istotne pozytywnie wpływa na zdrowie naszych zębów.
W okresie jesienno-zimowym, kiedy jest mało słońca witamina D poprawia samopoczucie i nastrój.
Witamina D w liczbach
Objawy nadmiaru witaminy D
W wyniku przedawkowania witaminy D dochodzi do gromadzenia się wapnia w tkankach – w sercu, a głównie nerkach i tętnicach.
Skutkuje to zaburzeniami pracy serca oraz ośrodkowego układu nerwowego. Zwiększa się również zapadalność na kamicę nerek i pęcherzyka żółciowego.
Ważne: Przedawkowanie witaminy D w czasie ciąży jest niebezpieczne dla płodu. Może powodować jego deformację czy choroby kości u noworodków.
Objawy niedoboru:
Niedobór witaminy powoduje rozwój krzywicy u dzieci, natomiast u dorosłych rozwój osteoporozy i osteomalacji (rozmiękanie kości). Mogą pojawiać się problemy z chodzeniem ponieważ słabnie siła mięśni, a prawie zawsze występują bolesne kurcze.
Zwiększa się ryzyko rozwoju otyłości, chorób układu krążenia oraz nowotworów – jelita grubego, piersi i prostaty. Niedobór witaminy D przyspiesza proces starzenia.
Ważne: Niedobór witaminy D w trakcie ciąży może doprowadzić do zaburzenia rozwoju mózgu dziecka, uszkodzenia funkcji mózgowych – co może skutkować rozwojem autyzmu czy schizofrenii.
Pierwszym odruchem podczas świądu jest drapanie się, jednakże rzadko to pomaga, wręcz sprawia, że uczucie swędzenia narasta. Przyczyn można dopatrywać się wielu, np. choroby alergiczne, ukąszenia owadów, grzybica czy oparzenia.
W celu złagodzenia objawów stosuję się metody związane np. z sodą oczyszczoną, którą należy wsypać do wanny podczas kąpieli. Inną metodą są płatki owsiane, które należy wrzucić do ciepłej wody. Cytryna również łagodzi swędzenie ze względu na właściwości przeciwzapalne. Należy wycisnąć kilka kropel na swędzące miejsce. Innym sposobem jest jałowiec oraz goździki, które działają przeciwzapalnie oraz skuteczne są w zakończeniach nerwowych. W połączeniu razem złagodzą objawy swędzenia. Olejek arganowy świetnie sprawdzi się dla alergików, gdyż oprócz łagodzenia uczucia swędzenia i objawów alergii, poprawia kondycje skóry. Herbata z bazylii oraz aloes również są sprawdzoną metodą, aby zwalczyć problem ze świądem. Jednakże artykuł ten poświęcony będzie leczeniu świądu w przypadku osób chorych onkologicznie.
Problematyka świądu jest dość znana w dziedzinie onkologii, gdyż bardzo często pojawia się u pacjentów, którzy stosują leki przeciwnowotworowe. Ma charakter niepożądany, gdyż związany jest z inhibitorami. Wysypka pojawia się u większości pacjentów, przypomina trądzik bądź ma czerwone zabarwienie w postaci krostek. Nie ma dokładnie sprecyzowanej lokalizacji. Może pojawić się wszędzie, a intensywność zależy od dawki leków.
W przypadku małego nasilenia, zmiany skórne skupiają się w jednym punkcie. W przypadku umiarkowanego nasilenia, zmiany te są uogólnione, w których pojawiają się objawy kliniczne. Z kolei duże nasilenie związane jest też ze zmianami uogólnionymi, jednakże objawy są już dość poważne. To duże nasilenie przyczynia się do jakości życia pacjentów. Problem dotyczy tego, iż nie jest łatwo odróżnić nasilenie duże od umiarkowanego, gdyż doświadczany jest subiektywnie.
Przyczyn świądu należy dopatrywać się w samym centrum zlokalizowanego guza. W takiej sytuacji stosuje się radioterapię bądź chemioterapię jak również leczenie objawowe świądu. Inną przyczyną jest żółtaczka, która zaburza dostęp żółci do jelita, przez co pojawia się świąd. Świąd narasta, gdy mamy wysoki barwnik żółciowy. Lekarze w takich sytuacjach stosują protezy, która polega na wziernikowaniu. Jednakże bywa i tak, że przez zły stan zdrowia pacjenta, wykonanie takiego zabiegu nie jest możliwe. Największym neuroprzekaźnikiem świądu jest substancja P.
Stosuje się leczenie objawowe poprzez zażywanie sterydów, leków uspokajających czy przeciwhistaminowych. Jednakże należy pamiętać, iż zażywanie tych leków nie należy łączyć z żadnymi używkami czy pikantnymi przyprawami.
Zastosowanie leczenia biologicznego z użyciem inhibitorów przyczynia się do wydzielania czynników oraz nagromadzenia się komórek w skórze, przez co dochodzi do wystąpienia wysypki. Badania donoszą, że aprepitant jest skutecznym lekiem w leczeniu świądu. Skuteczny również okazał się lek erlotymib połączony z aprepitanem.
Odleżyny to zmiany na skórze, które powstają w wyniku długo utrzymującego się ucisku bądź pocierania o twardy fundament. Szczególnie narażone miejsca, w których powstają odleżyny to kość ogonowa, łokcie, pięty, uszy, stawy kolanowe oraz biodra. Dotyczy to osób w głównej mierze leżących, bardzo osłabionych oraz szczupłych bądź otyłych. Jeżeli osoba jest na tyle sprawna, aby móc samodzielnie się poruszać, należy przypilnować, aby zmieniała pozycję ciała, obracała się na boki. Taką czynność należy powtarzać co dwie godziny, w celu uniknięcia powstania odleżyny. Jeżeli mamy do czynienia z osobą niepełnosprawną, niesamodzielną, wtedy sami musimy pamiętać, aby zmieniać pozycję ciała osobie leżącej.
Najlepszy w takiej sytuacji jest materac przeciwodleżynowy, który polepsza ukrwienie skóry oraz zmniejsza ucisk na daną odleżynę. Nie wolno zapomnieć o codziennej toalecie, dokładnym myciu, suszeniu oraz natłuszczaniu skóry. Pomocne okazują się wałeczki, które podkłada się pod ręce, nogi chorego. Jeżeli osoba porusza się na wózku inwalidzkim powinna posiadać kółko bądź poduszkę, którą kładzie się pod pośladkami. Można zachęcić osobę chorą do różnego rodzaju ćwiczeń w postaci podnoszenia rąk, nóg, ruszania stopami czy zaciskania pięści. W przypadku zapobiegania odleżyn, ważną rolę ogrywa dieta (jaja, ryby, mięso) jak również odpowiednie nawadnianie. Aby ułatwić zmianę pozycji ciała chorego warto posłużyć się sprzętem w postaci prześcieradeł, ręczników, jaśków czy koca.
Zdarza się tak, że odleżyny nie da się wyleczyć tak szybko jakbyśmy tego chcieli, dzieje się tak ze względu na ciężki stan chorego (wyniszczenia, niedokrwienie). W momencie spostrzeżenia zaczerwienienia skóry, powinniśmy szybko zareagować poprzez ułożenie we właściwej pozycji ciała oraz natłuszczenie tego miejsca odpowiednimi środkami.
Leczeniem odleżyn powinien zająć się lekarz oraz pielęgniarka. Jednakże wykonywaniem prostych czynności związanych ze zmianą opatrunku może zająć się sama rodzina. Aby wykonać zmianę opatrunku należy użyć środków dezynfekujących, gazików, bandaży, plastrów, rękawiczek oraz środków natłuszczających.
Ważne jest, aby dbać o miejsce odleżynowe, gdyż zagojona odleżyna może ponownie się otworzyć. Jeśli chory odczuwa bóle, należy w takiej sytuacji skontaktować się z lekarzem, w celu podania leków przeciwbólowych. Wszelkie rany, niezależnie od wielkości, intensywności krwawienia, muszą być zabezpieczone opatrunkiem. W przypadku owrzodzenia nowotworowego zmiany najczęściej są nieodwracalne. Owrzodzenia te krwawią, dlatego dochodzi do nacieków. Występują w takich miejscach jak: piersi, odbyt, srom, krtań, głowa i szyja. Z takiego owrzodzenia może wydobywać się nieprzyjemny zapach, który można zniwelować lekami.
Jeśli owrzodzenie pojawiło się na kończynach dolnych w szczególności na kostkach stóp, zdecydowanie ulgę przynosi uniesienie nóg do góry. Jednakże w przypadku owrzodzenia na palcach, stopach, należy opuścić kończyny. Niestety długotrwałe leżenie w łóżku przyczynia się do nawrotów owrzodzeń, gdyż do kończyn nie dopływa wystarczająco krew.
Radioterapia to metoda stosowana przede wszystkim do leczenia nowotworów złośliwych. Stosuje się ją w celu wyeliminowania komórek rakowych bądź zmniejszenia ich wzrostu. W radioterapii wykorzystuje się wiązki promieniowania umieszczone w pewnej odległości od miejsca zainfekowanego przez nowotwór. Wysokie dawki promieniowania mają na celu zniszczenie komórek nowotworowych.
Metoda ta wykorzystywana jest do dwóch rodzajów leczenia: radykalnego, w którym chodzi o zniszczenie komórek, doprowadzając tym samym do całkowitego wyleczenia oraz paliatywnego, którego celem jest zniwelowanie symptomów chorobowych.
Podczas napromieniowaniu zdarza się, że zdrowe komórki również ulegają jonizacji, jednakże w większości sytuacji da się je odbudować. Aby chronić te zdrowe komórki należy przyjmować niską dawkę promieniowania na tyle, aby nie uszkodzić zdrowych komórek, ale z kolei wysoką, aby zniszczyć komórki zainfekowane. Niektóre leki mogą również chronić narządy wewnętrzne. Radioterapia nie przynosi żadnego bólu w czasie jej wykonywania, jednakże po jej zakończeniu może dochodzić do odczuwania bólu bądź dyskomfortu. Radioterapię można stosować z innymi metodami leczenia, np. chemioterapią czy operacją. Wymaga, aby stosować dietę, przyjmować wiele białek. Jest wiele osób, które są w stanie jednocześnie pracować i przyjmować radioterapię, zależy to od wymiaru czasu pracy.
Po zakończeniu radioterapii należy pozostać pod opieką onkologa, radioterapeuty oraz pielęgniarki, którzy będą kontrolować stan pacjenta. Wszelkiego rodzaju odczuwane emocje, uczucia podczas radioterapii można ulokować skupiając się na rozmowie z jakąś osobą, ćwicząc, relaksując się, odprężając czy dołączając do grupy wsparcia. Mówiąc ćwiczenia mamy na myśli spacer, jazdę na rowerze, jogę – ćwiczenia, które nie wymagają zbytniego wysiłku, a sprawią, że poczujemy się lepiej. O swoich uczuciach należy rozmawiać z kimś komu się ufa, jednakże bywa i tak, że rozmowa z osobą o podobnych przeżyciach sprawi, że będziemy czuć się rozumiani.
Grupa wsparcia również może okazać się idealnym pomysłem dla Ciebie. Uczęszczając na spotkania poznasz osoby, które znajdują się w podobnej sytuacji co Ty. Będziesz mógł wysłuchać, jak inni sobie radzą z chorobą, a tym samym nawiążesz nowe znajomości. Radioterapia jak każda metoda leczenia niesie za sobą działania niepożądane. Działania te wcale nie muszą wystąpić u Ciebie, jednakże warto o nich co nie co wiedzieć.
Najczęstszymi objawami są zmiany skórne oraz uczucie zmęczenia. Zmiany te mogą objawiać się w postaci suchości, zaczerwienianie czy swędzenia. Z kolei zmęczenie odczuwamy, gdy organizm jest wyczerpany w wyniku np. infekcji, leków czy stanów depresyjnych. Dodatkowo mogą pojawić się nudności, biegunki, obrzęki, wypadanie włosów, trudności z połykaniem oraz odczuwanie bólu podczas oddawania moczu. Jednakże objawy te po zakończonej radioterapii ustępują po ok. 2 miesiącach, Inne efekty uboczne w postaci niepłodności, zaburzenia widzenia, płytkiego oddechu, bólu głowy, stawów mogą dać o sobie znać po pół roku od zakończonej radioterapii. Ważne jest, aby pacjent w czasie leczenia miał wsparcie ze strony najbliższej rodziny. Aby mógł liczyć na dobre słowo, oparcie. Aby w każdej chwili mógł się do nich zwrócić, razem popłakać czy pośmiać się.
Psychologia to nauka badająca mechanizmy i prawa rządzące psychiką oraz zachowaniami człowieka. Psychologia bada również wpływ zjawisk psychicznych na interakcje międzyludzkie oraz interakcję z otoczeniem. Psychologia jako nauka dotyczy ludzi, ale mówi się również o psychologii zwierząt (czyli zoopsychologii), chociaż zachowaniem się zwierząt zajmuje się także dziedzina biologii ? etologia. Read More